طرد و عکس (علوم قرآنی)طرد و عکس به تقریر مفهوم هر یک از دو کلام با منطوق کلام دیگر اطلاق می‌شود. ۱ - تعریف«طرد و عکس» از انواع اسلوب بدیعی قرآن است که آن را از اقسام اطناب به زیادت نیز شمرده‌اند و عبارت است از آوردن دو کلام به صورتی که منطوق هر یک، مفهوم دیگری را تقریر کند؛ ۲ - مثالمانند: (لیستاذنکم الذین ملکت ایمانکم والذین لم یبلغوا الحلم منکم ثلاث مرات من قبل صلاة الفجر وحین تضعون ثیابکم من الظهیرة ومن بعد صلاة العشاء ثلاث عورات لکم لیس علیکم ولا علیهم جناح بعدهن طوافون علیکم بعضکم علی بعض)؛ «قطعا باید غلام و کنیزهای شما و کسانی از شما که به(سن) بلوغ نرسیده‌اند سه بار در شبانه روز از شما کسب اجازه کنند پیش از نماز بامداد و نیمروز که جامه‌های خود را بیرون می‌آورید و پس از نماز شامگاهان(این) سه هنگام برهنگی شماست نه بر شما و نه بر آنان گناهی نیست که غیر از این(سه هنگام) گرد یکدیگر بچرخید(و با هم معاشرت نمایید)» در آیه شریفه، ظاهر جملات اول بر وجوب اجازه گرفتن در اوقات مخصوص دلالت دارد و می‌فهماند در غیر آن اوقات نیازی به اجازه گرفتن نیست، و ظاهر جملات پایانی تصریح می‌کند در غیر اوقات مخصوص نیازی به اجازه گرفتن نیست و می‌فهماند در اوقات مخصوص باید اجازه گرفت. [۴]
کمالی دزفولی، علی، قرآن ثقل اکبر، ص۲۶۷.
[۵]
بستانی، بطرس، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۵۴۷.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «طرد و عکس». |